Phetolelo ena e itlela feela
qalo
>
Mekhoa
>
MEKGWA YA MOLAO, SEMANTIKI LE TEKANYO
MEKGWA YA MOLAO, SEMANTIKI LE TEKANYO
LITSUTSO TSE LING

lexicon

El lexicon, kapa pokello ea mantsoe, ke sehlopha sa mantsoe a puo, ketsahalo, tšimo ea semantiki kapa sebaka. Boithuto ba lexicon ke boithuto ba mantsoe ka boona.

Ka har'a lexicon:

MOPHOOFOLO

Morphology ke thuto ea sebopeho sa ka hare sa mantsoe.

  • El lexeme kapa motso ke yuniti ya mofoloji e fanang ka moko wa moelelo wa lentswe.
  • ea morpeme hape ke diyuniti tsa mofofoloji tse fanang ka moelelo e le tlatsetso ya lexeme.
TŠEBELETSO

Etymology ke thuto ea tšimoloho le phetoho ea lentsoe ho theosa le nalane

  • ea mantsoe a lefa ke phello ea ho iphetola ha tlhaho ha puo
  • ea likoloto ke mantsoe a tsoang puong enngwe ntle le kamano e tobileng
  • ea likokoana-hloko ke mantsoe a qapiloeng kapa a alimiloeng haufinyane empa a so kopanngoa.
  • ea lintho tsa khale Ke mantsoe a seng a sa sebelisoe kapa a lahleheloang ke moelelo oa ona.
LEXICOLOJI

Lexicology ke lekala la lipuo tse sebetsanang le boithuto ba lexicon, mantsoe.

LEXICOGRAFI

Lexicography ke lekala la apped linguistics le sebetsanang le kaho ya didikishinare. E boetse e kenyelletsa letoto lohle la litlhahlobo tsa theory mabapi le tšimoloho ea lidikishinari, sebopeho sa tsona sa semmuso, typology, mekhoa ea ho bokella, kapa likhokahano le lithuto tse ling ka hare le kantle ho thuto ea lipuo.

TERMINOLOJI

Terminology ke tlhaloso ea lidikishinari tse khethehileng.

ea mantsoe, kapa diyuniti tsa mareo, di bopilwe ke diyuniti tsa lexical mmoho le moelelo wa tsona lefapheng la boitsebelo.

  • Ho lihlopha tsa lexical mantsoe ka bomong a kenyelelitsoe, empa hape le lihlongoana, li-suffixes, mantsoe a kopantsoeng, maele kapa lipolelo. Ho feta moo, ho na le likarolo tse ling tseo e seng tsa puo, joalo ka matšoao kapa liforomo, tse fetisang tsebo e khethehileng.
  • ea meelelo ke karolo ea monahano e akaretsang litšobotsi tse tloaelehileng tse abeloang lintho, ebang ke lintho tse bonahalang kapa tse sa bonahaleng.

Ka puo ea mahlale kapa ea tekheniki ho na le phapang e kholo ho latela lintlha tse fapaneng:

  • Ho phetoho e tshekaletseng, moo liphapang li hlahang sebakeng sa sehlooho le pono
  • Ho phetoho e emeng, e tsoang boemong ba ho khetheha, e ka ba e phahameng kapa e tlaase. Ho etsa qeto ea hore na u batla ho fihla hokae ke mohato oa bohlokoa.

semantics

La semantics e ithuta ditlhaloso tsa mantswe, dipolelo le dipolelo, mmoho le diphetoho tsa moelelo oo di o utlwang ha nako e ntse e tsamaya.

Semantics ke karolo ea semiotics, e tsoang filosofing e sebetsanang le mekhoa ea puisano ka har'a mekhatlo ea batho, ho ithuta ka litšobotsi tse akaretsang tsa mekhoa ea matšoao, e le motheo oa ho utloisisa liketso tsohle tsa batho.

Semantics e kenyelletsa:

  • El moelelo ke kamano pakeng tsa mantsoe le likhopolo.
  • Hlalosa ke ho lokisa ka ho hlaka, ka nepo le ka nepo moelelo wa lentsoe kapa sebopeho sa motho kapa ntho
  • Una moelelo ke moelelo o mong le o mong oa lentsoe ho latela maemo
  • Una moelelo Ke tshisinyo eo ka yona ho lekwang ho pepesa ka mokgwa o akaretsang le ka nepo kutlwisiso ya mohopolo kapa lereo kapa qotsulo ya polelo kapa sebaka.
  • Un tšimo ea semantic ke sehlopha sa mantsoe kapa lipolelo tse nang le kamano e haufi-ufi. Ka mohlala, apole, lamunu, tamati, likomkomere ... theha tšimo e le 'ngoe ea semantic ha e bua ka "litholoana tsa semela"
  • Tlhahlobong ea semantic ea lentsoe, hoa hlokahala ho ela hloko dipuo kaha ho hlakile hore ntho e tšoanang e ka bitsoa ka litsela tse sa tšoaneng, esita le haeba moelelo oa eona o tšoana.

Ho na le mefuta e 'meli e meholo ea semantics:

  • La semantics e lumellanang: Ithute moelelo oa mantsoe ka nako le sebaka se itseng.

Ka mohlala, lentsoe "cocktail" kajeno tšimong ea gastronomy, ke mokelikeli oa metsi o entsoeng ka motsoako oa lino tse ling tseo hangata li kenyelletsoang ho tsona.

  • La semantics ea diachronic: Thuto e etsoang ho ipapisitsoe le phetoho ea nako ea moelelo oa mantsoe le lipolelo le liphetoho tse etsahetseng ha nako e ntse e ea.

Ka 1806 re fumana tlhaloso ea pele kapa tlhaloso ea lentsoe "cocktail" le hlalosoang e le "joala bo hlasimollang bo entsoeng ka mofuta ofe kapa ofe, tsoekere, metsi le bitters, 'me hangata e tsejoa e le "sling e babang". Lentsoe "cocktail" (e seng e ntse e le "cocktail") ha le na ho hlalosa litokisetso tsohle tseo lentsoe "cocktails" le li kenyelletsang kajeno, empa e tla ba boitokisetso bo le bong feela.

Tse amanang le maikutlo a:

  • Tlhaloso: ke moelelo oa bukantswe, moelelo o tlwaelehileng le o tlwaelehileng ho dibui tsohle. Ka mohlala, setulo. Setulo ke mohaho oo hangata o entsoeng ka lehong le nang le maoto a mararo kapa a mane ao ho lulang ho oona. 'Me ke moelelo oo libui tsa lipuo tse ngata lefatšeng li fanang ka oona.
  • Tlhaloso: ke moelelo oa moelelo oo sebui se le seng se se sebelisang moelelong o itseng. Ka mohlala, "Natural" ho itšetlehile ka hore na rasaense, motho ea tsoang indastering ea lijo kapa moreki o bua. Ka sebele meelelo eo ba tla e bolela ha ba sebelisa lentsoe e tla fapana haholo.

La semantics ea lexical e ithuta likamano lipakeng tsa mantsoe a fapaneng a nang le moelelo o tšoanang, joalo ka:

  • monosemy: moelelo o le mong bakeng sa mantsoe. Sehoai: Motho ea inehetseng ho lema kapa ho lema.
  • Polysemy: Mantsoe a ka ba le meelelo e mengata e fapaneng. Litapole li ka bolela tuber kapa ntho ea boleng bo tlaase kapa e sa sebetseng hantle. Kapa cuisine e hlalosoang e le bonono kapa mokhoa o ikhethileng oa ho pheha naheng ka 'ngoe le chef ka 'ngoe. Joalo ka phaposi kapa phaposi ka tlung eo ho phehoang dijo ho yona. Kapa joaloka sesebelisoa se sebetsang e le setofo, se nang le litofo kapa li-burners le ka linako tse ling ontong. O ka futhumatsa ka mashala, khase, motlakase, joalo-joalo.
  • Homonymy: Meelelo e fapaneng ea mantsoe a peletang ka ho tšoana kapa a bitsoa ka ho tšoana. Kgomo: phoofolo, le marulelo a koloi. E theko e boima: e batla e theko e boima; sefahleho.
  • paronymy: mantsoe a tšoanang haholo, empa moelelo oa bona o fapane: monna le mahetla, caco le coco, joalo-joalo.
  • Synonymy: ha mantsoe a na le moelelo o tšoanang, leha a bonahala a fapane haholo, mohlala, thuto le koetliso.
  • Antonymy: meelelo e fapaneng, joalo ka lefats'e le monate le lefats'e le letsoai, le batang le le chesang

Semantics e shebana le liphetoho tsa moelelo tse kang:

likhopolo

E nahanoa ka ntle ho lexicon le semantics:

  • ea mehopolo ke litšoantšo tsa kelello tsa lintho ka 'nete. Li thehoa ka mokhoa oa ho khetha litšobotsi tse amehang tse hlalosang letoto la lintho tsa sebele. Ho latela tlhokomeliso ea lintho ka bomong, litšoaneleho tse tloaelehileng lia tsejoa le ho hlakoloa ho khetholla mofuta oa ntho kapa sehlopha se sa bonahaleng.
LIHLOHONOLO PAKENG TSA MEKHOA
LI-SAPIENS KE ENG
MOKHOA OA SAPIENS
SEKONYELA
LIEKETSENG LETS'ELA
UTLOISISA KAMOO U KA UTLOISISANG KATENG
KE MABAPI LE MANG
MOKHWA WA HO UTLWISISA
MELAO-MOTHEO
NTHAKO MOKHATSI
REFERENCIAS
Lexical, semantic le mohopolo mokhoa
MEKGWA YA MOLAO, SEMANTIKI LE TEKANYO
Mokgwa wa tlhopho
LIEKETSENG TS'ELISO
Mokhoa oa ho bapisa
MOTLATSI TS'ELISO
Mokhoa o tloaelehileng
MOKHATLO OA MOKHATLO
Mokhoa oa nalane
MOKHOA TSA HISTORI
LIHLOHONOLO PAKENG TSA MEKHOA
MOKHOA OA SAPIENS
LI-SAPIENS KE ENG
SEKONYELA
LIEKETSENG LETS'ELA
UTLOISISA KAMOO U KA UTLOISISANG KATENG
KE MABAPI LE MANG
MOKHWA WA HO UTLWISISA
MELAO-MOTHEO
LITS'ELISO
Lexical, semantic le mohopolo mokhoa
MEKGWA YA MOLAO, SEMANTIKI LE TEKANYO
Mokgwa wa tlhopho
LIEKETSENG TS'ELISO
Mokhoa oa ho bapisa
MOTLATSI TS'ELISO
Mokhoa o tloaelehileng
MOKHATLO OA MOKHATLO
Mokhoa oa nalane
MOKHOA TSA HISTORI
LIHLOHONOLO PAKENG TSA MEKHOA
REFERENCIAS